1 (ausiliario nella forma passiva, copula, impers.) esti
essere amato esti amata; quel libro è letto nelle scuole tiu libro estas legata en la lernejoj; sia la luce! (p) estu lumo!; c'era una volta.. estis foje; mi sono lasciato ingannare mi lasis min trompi; mi sono lasciato cadere mi faligis min; essere avvocato, medico, professore esti advokato, kuracisto, profesoro; sono sempre gli stessi ili estas ĉiam la samaj; c'è da mangiare estas io por manĝi; è incredibile! nekredeble!; è bello sognare estas bele revadi; oggi è bello, freddo hodiaŭ estas bele, malvarme; oggi è una bella giornata hodiaŭ estas bela tago; è presto, tardi estas frue, malfrue; sono io che pago estas mi la paganto; è un peccato che tu non sia venuto estas domaĝe ke vi ne venis; è già sera estas jam vespere; ed è subito sera (p) kaj subitas vespero; è lunedì estas lunde, estas lundo; sono le dieci estas la deka; che ora è?, che ore sono? kioma horo estas?; è ora di muoversi estas tempo moviĝi; c'è abbondanza, scarsità estas abundo, malabundo; non c'è nessuno estas neniu; è a casa li estas hejme; ci sono due strade estas du stratoj; il Signore sia con voi la Sinjoro estu kun vi; erano presenti dieci persone ĉeestis dek personoj; quando sarai grande kiam vi iĝos aĝa; quando sarà giorno kiam tagiĝos

2 (al passato, nel significato di "andare") iri
sono stato a teatro mi iris al la teatro mi estis ĉe la teatro; sono stato a vedere un bel film mi iris vidi belan filmon

3 (trovarsi) esti, troviĝi
alle due ero già a casa je la dua mi estis jam hejme; il dottore è in casa? ĉu la doktoro estas hejme?; sei dei nostri stasera? ĉu vi estos kun ni ĉi-vespere?; l'ingresso è sul lato la enirejo troviĝas ĉe la flanko; la felicità non è nel denaro feliĉo ne konsistas el mono; in questo è la difficoltà en tio kuŝas la malfacilaĵo; lì c'è una fontana tie staras fontano

4 (venire) veni, esti
di dove sei? el kie vi estas?; siamo di Roma ni venas el Romo; è di buona famiglia li devenas de bona familio

5 (succedere) okazi
cosa è stato? kio okazis?; quel che è stato è stato kio okazis ja okazis kio fariĝis ne refariĝos

6 (essere situato) esti, situi
la villa è su una collina la vilao situas sur monteto; Trieste è sul mare Triesto situas ĉe la maro; il libro è sul tavolo la libro kuŝas sur la tablo

7 (esistere) esti, ekzisti
essere o non essere, questo è il problema (p) ĉu esti aŭ ne esti, tiel staras nun la demando ĉu esti aŭ ne esti: jen demando; Dio c'e Dio ekzistas; penso dunque sono mi pensas do mi ekzistas; ci sono vari tipi di funghi ekzistas diversaj tipoj de fungoj; ciò non ha più ragione d'essere tio ne havas plu (ekzisto)kialon; non c'è altro modo ne ekzistas alia maniero; il nostro caro non è più nia karulo ne plu estas inter ni

B s.m.

1 estaĵo
gli esseri viventi la vivantaj estaĵoj; l'essere Supremo la Plejalta Estulo

2 (individuo) ulo
un essere spregevole ulo abomena