1 fari
fare un discorso, un disegno fari paroladon, desegn(aĵ)on; fare di necessità virtù el neceso fari virton; farò del mio meglio mi faros mian plejbonon; fare il possibile fari ĉion eblan; detto fatto dirite, farite; ciò che è fatto è fatto farita, elstrekita; l'abito non fa il monaco kapuĉo monaĥon ne faras [griza barbo saĝon ne atestas]; non c'è più niente da fare! (fam.) nenio estas plu farebla!; sia fatta la Tua volontà fariĝu volo Via; fare la volontà di Dio plenumi la dian volon; fare soldi abunde akiri monon, riĉiĝi; fare fortuna akiri fortunon; fare un dramma di una cosa da nulla fari el muso elefanton; l'occasione fa l'uomo ladro okazo faras ŝteliston [okazo kreas ŝteliston]; gli hanno fatto un occhio nero oni frapis lian okulon nigra [oni nigrigis lian okulon per bato]; fare un passo avanti antaŭeniri je unu paŝo; fare un passo presso le autorità fari demarŝon ĉe la aŭtoritatoj

2 (causativo) igi
fare contento, felice qcu kontentigi, feliĉigi iun; lo hai fatto cadere vi lin faligis; una bomba fece cadere il ponte bombo faligis la ponton; fammi sapere di te sciigu min pri vi; il desiderio di riuscire lo fa resistere la deziro sukcesi igas lin rezisti; se lui non ci riesce lo faccio fare a te se li ne sukcesas mi ĝin farigas al vi; fare in modo che .. fari tiel, ke ..; fatelo venire venigu lin; fare paura a qcu timigi iun; non farmi arrabbiare ne kolerigu min; ciò ti fa onore tio vin honoras; quanto lo fate pagare? kiom vi pagigas ĝin?; te la farò pagare mi pagigos ĝin al vi [mi pagos al vi pro tio]; quest'uso lo si fa derivare dai latini la originon de ĉi uzo oni atribuas al la latinoj

3 (dire) diri
"Sì", fece lui "Jes", li diris

4 (percorrere) iri, laŭiri
fare la strada a piedi piediri la straton; fare i cento all'ora kuri (po) cent kilometrojn hore; fare le scale supreniri la ŝtuparon; cammin facendo, strada facendo dum la ir(ad)o, dumvojaĝe

5 (agire) agi, fari
fare bene, male agi bone, malbone; lasciami fare, sono capace da solo lasu min agi, mi kapablas mem; faresti meglio a tacere, a studiare prefere vi silentu, studu [pli bone vi agus se vi silentus, studus]

6 (esercitare un'arte o sim., sostenere un ruolo) esti, roli kiel
fare il medico, l'attore, il commerciante esti kuracisto, aktoro, komercisto; fare una parte nella commedia havi rolon en la komedio; ha fatto Ofelia nell'"Amleto" ŝi rolis kiel Ofelia en "Hamleto"; fare lo gnorri ŝajnigi nescion; non fare il difficile ne estu malfacila; non fare lo stupido ne rolu stultulon [ne kondutu stulte]; non fare l'ingenuo! ne ŝajnigu naivecon!, ne estu naiva!; ci sei o ci fai (sott.: lo stupido)? ĉu vi estas stulta aŭ nur rolas?; fare il morto ŝajnigi sin morta; gli ha fatto da padre li rolis kvazaŭ lia patro

7 (nominare, eleggere) fari
lo hanno fatto generale oni faris lin generalo; oggi viene fatto il governo hodiaŭ oni faros la registaron

8 (supporre) supozi, opinii
ti facevo all'estero mi supozis ke vi estas eksterlande; non lo facevo così furbo mi ne supozis lin tiel ruza

9 (dare per risultato) esti, fari
due più due fa quattro du plus du estas kvar [du plus du faras kvar]; quell'abbigliamento fa molto spiaggia (fam.) tiu vestaro memorigas pri strando; quel cappellino fa molto ottocento (fam.) tiu ĉapeleto mienas pasintan jarcenton

B s.m.
(contegno, modo di fare) maniero, ago, faro
non mi piace il suo fare liaj agmanieroj ne plaĉas al mi; egli ha un fare molto strano li havas strangan konduton; con un fare elegante laŭ eleganta maniero; fra il dire e il fare c'è di mezzo il mare de parolo ĝis faro estas tre malproksime [paroloj kaj faroj estas malsamaj aferoj; inter diro kaj faro meze estas maro; inter faro kaj rakonto staras meze granda monto]; sul far del giorno ĉe la tagiĝo